Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu

Podstawa prawna: 

Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo Oświatowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 1148) 

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2017 r. poz. 1591) 

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej  z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem (Dz. U. z 2017 r. poz. 1578)

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana dzieciom w przedszkolu wiąże się z poszerzeniem obszaru rozpoznania dokonywanego przez nauczycieli i specjalistów, którzy w środowisku przedszkolnym najłatwiej i najtrafniej mogą zaobserwować pierwsze symptomy trudności dziecka. Ważnym czynnikiem w zakresie dokonywanego rozpoznania jest przy tym wzięcie pod uwagę, na ile uwarunkowania tkwiące w środowisku dziecka, w tym również w przedszkolu, mają wpływ na jego funkcjonowanie i jakie zmiany w tym obszarze są konieczne, aby wzmocnić skuteczność oddziaływań edukacyjnych i terapeutycznych. Uwzględnienie wpływu czynników środowiskowych – zarówno barier, jak i czynników wspierających – na jakość procesu wychowania i edukacji  poszerza perspektywę widzenia specjalnych potrzeb edukacyjnych - dostrzeganych nie tylko z punktu widzenia uwarunkowań rozwojowych konkretnego dziecka, ale również przez pryzmat psychospołecznych uwarunkowań środowiska, w którym dziecko funkcjonuje.

Przy rozpoznawaniu specjalnych potrzeb edukacyjnych dzieci w przedszkolu uwzględnia się przyczyny niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w ich funkcjonowaniu, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie dziecka i jego uczestnictwo w środowisku przedszkolnym, oraz jego wspieranie mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień.

Rozpoznanie sytuacji i warunków, które determinują to, jak dziecko funkcjonuje, rozpoznanie środowiska i przyczyn ograniczających bądź wspierających jego optymalny rozwój stanowi fundament skutecznego wsparcia dziecka, w tym zniwelowania lub skompensowania tych uwarunkowań środowiskowych, które mogą stanowić barierę dla dziecka. 

W jakim celu udzielamy  pomocy psychologiczno - pedagogicznej w przedszkolu:

• aby wspierać potencjał rozwojowy dziecka;
• stworzyć warunki do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu przedszkola oraz środowisku społecznym.

 

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu polega na:

• rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych   i edukacyjnych dziecka;
• rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych dziecka, a także czynników środowiskowych wpływających na jego funkcjonowanie w przedszkolu, w celu wspierania potencjału rozwojowego dziecka i stwarzania warunków do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu przedszkola oraz w środowisku społecznym.

 

Z czego może wynikać potrzeba objęcia dziecka pomocą psychologiczno-pedagogiczną:

• z niepełnosprawności;
• z niedostosowania społecznego;
• z zagrożenia niedostosowaniem społecznym;
• z zaburzeń zachowania lub emocji;
• ze szczególnych uzdolnień;
• ze specyficznych trudności w uczeniu się;
• z deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności językowych;
• z choroby przewlekłej;
• z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;
• z niepowodzeń edukacyjnych;
• z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową dziecka i jego rodziny;
• z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego (np. wcześniejszym kształceniem za granicą).

 

Należy pamiętać, że korzystanie z pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu jest nieodpłatne i dobrowolne.

 

Kto organizuje i udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej:

• Organizowaniem pomocy psychologiczno-pedagogicznej  zajmuje się dyrektor przedszkola.
• Pomocy udzielają nauczyciele oraz specjaliści, w szczególności: psycholog, pedagog specjalny, logopeda, terapeuta pedagogiczny. Współpracują z rodzicami, poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, innymi przedszkolami i placówkami oraz organizacjami pozarządowymi i instytucjami działającymi na rzecz dzieci i rodziny.

 

Kto może zgłosić potrzebę objęcia dziecka pomocą psychologiczno-pedagogiczną :

• rodzice;
• dyrektor przedszkola;
• nauczyciel - wychowawca, specjalista prowadzący zajęcia z dzieckiem
• poradnia;
• asystent edukacji romskiej;
• pomoc nauczyciela
• pracownik socjalny;
• asystent rodziny;
• kurator sądowy;
• organizacja pozarządowa, instytucja działająca na rzecz dzieci i rodziny.

 

W jakiej formie udzielana jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu:

• w trakcie bieżącej pracy z dzieckiem;
• poprzez zintegrowane (wspólne) działania nauczycieli i specjalistów;
• zajęcia rozwijające uzdolnienia (dla dzieci szczególnie uzdolnionych);
• zajęcia specjalistyczne: korekcyjno-kompensacyjne (dla dzieci z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, także ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się), logopedyczne (dla dzieci z deficytami kompetencji i zaburzeniami sprawności językowych), rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne (dla dzieci przejawiających trudności w funkcjonowaniu społecznym) i inne zajęcia o charakterze terapeutycznym (dla dzieci z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi mającymi problemy w funkcjonowaniu w przedszkolu oraz z aktywnym i pełnym uczestnictwem w życiu przedszkola);
• zindywidualizowanej ścieżki realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci, które mogą uczęszczać do przedszkola, ale ze względu na stan zdrowia nie mogą realizować wszystkich zajęć wychowania przedszkolnego i wymagają dostosowania organizacji i procesu nauczania do ich specjalnych potrzeb edukacyjnych (objęcie dziecka zindywidualizowana ścieżką wymaga opinii publicznej poradni);
• porad i konsultacji, warsztatów i szkoleń - dla rodziców i nauczycieli.

 

Zajęcia rozwijające uzdolnienia oraz specjalistyczne prowadzą nauczyciele i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju zajęć wykorzystując aktywizujące metody pracy.

 

Zadania nauczycieli i specjalistów pracujących w przedszkolu:

1. Prowadzenie obserwacji pedagogicznej, która ma na celu:

• wczesne rozpoznanie u dziecka dysharmonii rozwojowych i podjęcie wczesnej interwencji;
• analizę i ocenę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole - w przypadku dzieci realizujących obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne.
• rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dziecka;
• określenie mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień dziecka;
• rozpoznanie przyczyny niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu dzieci utrudniających im uczestnictwo w życiu przedszkola.

2. Podejmowanie działań sprzyjających rozwojowi kompetencji oraz potencjału dziecka w celu podnoszenia efektywności uczenia się i poprawy funkcjonowania.

3.  Współpraca z poradnią w procesie diagnostycznym i postdiagnostycznym.

4. Specjaliści udzielający pomocy psychologiczno-pedagogicznej wspierają nauczycieli w dostosowaniu sposobów i metod pracy do możliwości psychofizycznych dziecka.

5. Ocena efektywności udzielonej pomocy i sformułowanie wniosków dotyczących dalszych działań mających na celu poprawę funkcjonowania dziecka.

 

Gdy już wiemy, że dziecko wymaga objęcia pomocą psychologiczną:

• Nauczyciel lub specjalista udziela pomocy w trakcie bieżącej pracy z dzieckiem i informuje o tym dyrektora przedszkola, który we współpracy z nauczycielami i specjalistami planuje i koordynuje pomoc psychologiczno-pedagogiczną w ramach zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów oraz bieżącej pracy z dzieckiem.
• W przypadku, gdy konieczne jest objęcie dziecka  pomocą w formie zajęć rozwijających uzdolnienia, specjalistycznych lub zindywidualizowanej ścieżki realizacji obowiązkowego przygotowania przedszkolnego dyrektor (lub wyznaczona przez niego osoba) ustala formy udzielania pomocy, okres ich udzielania, oraz wymiar godzin realizacji poszczególnych form.
• Planując udzielanie dziecku pomocy dyrektor współpracuje z rodzicami.
• Gdy mimo udzielanej dziecku pomocy nie następuje poprawa funkcjonowania, dyrektor przedszkola (lub wyznaczona przez niego osoba) za zgodą rodziców występuje do publicznej poradni z wnioskiem o przeprowadzenie diagnozy i wskazanie rozwiązania problemu dziecka.
• O potrzebie objęcia dziecka pomocą psychologiczno-pedagogiczną oraz ustalonych formach pomocy informuje się rodziców dziecka.

 

Dziecko posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego:

1. Kształcenie, wychowanie i opiekę organizuje się w oddziale ogólnodostępnym lub integracyjnym. Przedszkole zapewnia:

• realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego;
• warunki  do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne;
• zajęcia rewalidacyjne;
• zajęcia specjalistyczne;
• inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dzieci, w szczególności zajęcia rewalidacyjne;
• integrację dzieci ze środowiskiem rówieśniczym;
• przygotowanie do samodzielności w szkole.

2. Planowaniem i koordynowaniem pomocy psychologiczno-pedagogicznej zajmuje się zespół (nauczycieli i specjalistów pracujących z dzieckiem), który opracowuje indywidualny program edukacyjno - terapeutyczny (IPET), który określa:

• zakres i sposób dostosowania programu wychowania przedszkolnego;
• zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia
  z dzieckiem;
• działania o charakterze rewalidacyjnym - w przypadku dzieci niepełnosprawnych;
• formy, okres udzielania pomocy oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane;
• działania wspierające rodziców dziecka;
• zajęcia rewalidacyjne;
• w przypadku dzieci niepełnosprawnych - rodzaj i sposób dostosowania warunków organizacji kształcenia do rodzaju niepełnosprawności;
• zajęcia realizowane indywidualnie z dzieckiem lub w grupie liczącej do 5 dzieci -
  w zależności od indywidualnych potrzeb dziecka, możliwości psychofizycznych lub zaleceń zwartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego.

3. Zespół opracowuje IPET po dokonaniu wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, uwzględniając diagnozę i wnioski sformułowane na jej podstawie oraz zalecenia zawarte w orzeczeniu kształcenia specjalnego, w zależności od potrzeb, we współpracy w poradnią psychologiczno-pedagogiczną, w tym specjalistyczną.

4. IPET opracowuje się na okres, na jaki zostało wydane orzeczenie, do dnia 30 września, w którym dziecko rozpoczyna realizowanie wychowana przedszkolnego, lub w terminie 30 dni od złożenia w przedszkolu orzeczenia.

5. Spotkania zespołu odbywają się w miarę potrzeb, nie rzadziej niż dwa razy w roku szkolnym, który co najmniej dwa razy w roku dokonuje okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dziecka.

6. Rodzice dziecka otrzymują kopię programu.